Beste Nijmegenaren en beste vrienden van Nijmegen,
Ik wens u allemaal een heel goed 2008. In uw persoonlijk leven met een goede gezondheid en veel familie- en relatiegeluk. In uw professioneel bestaan met succes en met veel plezier in uw werk.
Met dat plezier sta ik zelf ook voor u. Ik kijk terug op een mooi jaar in Nijmegen en verheug me op wat er komen gaat.
Ik wens onze stad dat we de opgaande lijn in menig opzicht door kunnen trekken en waar het even minder gaat, dat we de weg naar boven weten te vinden. Ja, ik bedoel ook NEC. Nijmegen en NEC horen bij elkaar, allebei in de eredivisie en graag in het linkerrijtje!
Ich wünsche auch unseren Deutschen Freunden ein glückliches neues Jahr. Ich hoffe, dass wir noch besser zusammenarbeiten im nächsten Jahr in einer wirtschaflichen, politischen und kulturellen Nachbarschaft ohne Grenzen.
Dames en heren,
Het gaat goed met Nijmegen. Nuilen is een Nijmeegs woord, ik weet het. Een fraaie lokale variant op het gezegde 'het is niet goed of het deugt niet'. Ik voel me er niet door aangesproken.
Het gaat goed met Nijmegen en dat is aan u allemaal te danken. Aan alle vrijwilligers die onze stad zo sociaal maken. Aan de ondernemers die zorgen voor de dynamiek en de werkgelegenheid, die het lef hebben om nieuwe wegen in te slaan. Aan al die mensen die Nijmegen een leidende stad op het gebied van de gezondheidszorg maken, aan de onderzoekers en docenten van onze kennisinstellingen, aan de mensen in de wijken die elk op hun manier bijdragen aan de leefbaarheid.
En het is ook te danken, ik zeg het nadrukkelijk, aan de mensen die bij of voor de gemeente werken, die altijd kritiek horen op de ambtenaren, maar die er wel voor zorgen dat onze openbare voorzieningen goed functioneren en dat het prima toeven en wonen is in Nijmegen. Dank jullie wel!
Het gaat goed met Nijmegen.
Buiten de Randstad haalde geen museum zoveel bezoekers als het Valkhof met de prachtige Herculaneum tentoonstelling. Onze binnenstad behoort tot de beste van het land, we zijn ook een van de beste sportsteden, we hebben ondernemers in huis die landelijk er uit springen en prijzen winnen en datzelfde geldt voor top research van onze Radboud Universiteit, die door studenten als beste brede universiteit is verkozen. Het aantal mensen dat afhankelijk is van bijstand is vorig jaar spectaculair gedaald. Dat zegt iets over ons sociaal èn economisch vermogen.
We hebben ook het afgelopen jaar weer een prachtige Vierdaagse achter de rug met geweldige feesten die een mooie economische impuls aan de stad gaven. We ontvingen – opnieuw – de Greatest Rock and Roll Band on Earth en bewaken nu zorgvuldig het door de Stones gesigneerde straatnaambord in het Voorzieningenhart in Lent.
Er waren grote evenementen die de stad kleur gaven, zoals het Gebroeders van Limburg-weekend en de stadsbrunch in oktober waar zo’n 6000 Nijmegenaren aan meededen. De Zevenheuvelenloop, de Marikenloop. Allemaal om trots op te zijn en om uit te kijken naar nieuwe edities. En laten we vooral niet vergeten dat we ook een paar van de beste café’s van Nederland in huis hebben en de hoogste terrasdichtheid van het land. We zijn natuurlijk ook gewoon de gezelligste stad van Nederland!
Wat ik persoonlijk een hoogtepunt vond, was dat er einde kwam aan de onzekerheid over de moord op Louis Sevèke. Onze politie heeft dat goed gedaan en verdient een compliment voor de rust en het doorzettingsvermogen.
En als ik nog iets mag vermelden: afgelopen week werd door het stedelijk onderzoeksinstituut NICIS de Nijmeegse aanpak van onze eigen prachtwijk Hatert geroemd als een van de beste manieren om in de zogenaamde Vogelaarwijken te investeren. Samen met bewoners en gericht op concrete resultaten. En, zeg ik er bij, zonder stigma’s. We gaan gewoon van een goede wijk een nog betere maken. En dat doen we met andere wijken ook.
Kortom: Nijmegen maakt school. Ook met grote ontwikkelingen.
Ik kan met eigen ogen zien hoe de Waalsprong meer en meer een dynamisch, levend stadsdeel wordt, dat wel eens uit kan groeien tot de ‘hottest place in town’. De gemeenteraad heeft bovendien dit jaar belangrijke besluiten genomen over de ontwikkeling van het Waalfront. De tweede Stadsbrug die ik persoonlijk graag de Oversteek zou willen noemen, gaat in de komende jaren gebouwd worden en we hebben afgelopen najaar de feestelijke openingen gehad van dat prachtige Fiftytwodegrees en het ROC-gebouw, voorbeelden van vernieuwende architectuur die past bij de ambities van Nijmegen.
Die ambities zijn groot en mogen dat ook zijn. Ik denk aan het huis voor de topsport, aan hoogwaardig openbaar vervoer met de tram terug in de binnenstad en aan een nieuwe poptempel bij het station. Er is kortom veel mogelijk en er gebeurt veel. De raad wil ook dat Nijmegen koploper wordt in het klimaatbeleid.
De grenzen van de stad zijn niet de grenzen van de gemeente, ik citeer iemand die daarvoor heeft doorgeleerd. Nijmegen en de omgeving horen onlosmakelijk bij elkaar.
De aantrekkingskracht van Nijmegen zou een stuk minder zijn zonder onze prachtige buurgemeenten, waaronder Ubbergen dat dit jaar werd uitgeroepen tot groenste dorp van het Nederland. Eén van mijn positieve ervaringen in dit eerste jaar als burgemeester is de collegiale samenwerking met de omliggende gemeenten, of het nu gaat om veiligheid of de Vierdaagse, toerisme of cultuur, denk aan Oriëntalis. Niets geen wantrouwen of competentiedrift. Wij hebben elkaar nodig en versterken elkaar.
Dames en heren,
U hebt al even kunnen proeven van het beeld dat we in de toekomst van onze stad willen neerzetten. De toekomst van Nijmegen ligt bovenop twintig eeuwen geschiedenis. Dat kunnen maar weinig steden zeggen. En geen ander dan Nijmegen kan zich tooien met de kroon van de oudste stad, de eerste stad van Nederland. De laatste ongelovige, Gerd Leers van Maastricht, is inmiddels persoonlijk door mij bekeerd. De oudste stad, de eerste stad van Nederland, dat is een unieke eigenschap. Die tekent onze Nijmeegse identiteit. Op dat verleden mogen Nijmegenaren trots zijn en dat zijn ze ook, getuige de festiviteiten van Nijmegen 2000 jaar in 2005.
De historiciteit van een stad – zeg maar de ziel van het stadsverleden – speelt een grote rol in de aantrekkelijkheid voor toeristen, voor jonge mensen, voor kenniswerkers, voor creatieve denkers en doeners. Die historie is een verdieping van het leven in de stad, je merkt dat aan de cultuur, aan de markten en de café’s, aan de mensen en hun verhalen. Het leven van zoveel eeuwen heeft zijn sporen voelbaar nagelaten. Dat betekent een extra kwaliteit die niet veel steden hebben en die kwaliteit moeten we goed uitnutten.
Krachtige promotie, in modern jargon citymarketing, is belangrijk. Een positief beeld van Nijmegen als interessante, dynamische kennisstad, gebed in een rijke historie, dat beeld trekt mensen aan en dus ook bedrijvigheid.
Wij gaan, als de gemeenteraad daarmee instemt, de historie van Nijmegen gebruiken als leidraad van onze marketing. Maar wel in combinatie met wat Nijmegen nu is en wil zijn: een stad van innovatie, dynamiek en creativiteit. De oudste stad met een jong hart!
En ja, historie verplicht. Wat je vertelt, moet je ook kunnen waarmaken. Wij gaan ons rijke verleden van Bataven en Romeinen, van middeleeuwse kunstenmakers en kunstenaars, van de Gouden Eeuw, van Nijmegen frontstad en de wederopbouw niet alleen beschermen maar ook zichtbaar maken en profileren. Met een Zichtbaar Verleden gaat Nijmegen de toekomst in.
Dames en heren,
In 1678 en 1679 werden in Nijmegen belangrijke internationale verdragen gesloten die een einde maakten aan lange jaren van oorlogen tussen De Verenigde Republiek, Frankrijk, Zweden, Spanje, tal van Duitse koninkrijkjes en steden en zelfs het Vaticaan was betrokken. Die verdragen werden bekend als de Vrede van Nijmegen, de eerste vrede op Europese schaal. Dat is nu 330 jaar geleden en vanzelfsprekend staan wij daarbij stil. Het kabinet zou overigens de herdenking van de Vrede van Nijmegen aan kunnen grijpen om het Europese blazoen van Nederland een beetje op te poetsen. Dat is wel nodig.
Nijmegen was toen een plaats om de wapens neer te leggen en te zoeken naar compromissen en naar overeenkomsten om vreedzaam samen te leven. Die Vrede van Nijmegen is wat mij betreft een metafoor voor hoe we ook nu in onze stad met elkaar omgaan.
Ik ben er trots op dat wij hier in staat zijn om tegenstellingen in achtergronden, religie en afkomst te overbruggen en dat wij de vrede in de wijken weten te bewaren. Niet door problemen onder tafel te schuiven, maar door ze te benoemen en aan te pakken. Door duidelijke afspraken te maken en regels te handhaven. Maar ook door elkaar te accepteren en een beetje vrijheid te gunnen. En niet altijd je eigen vrijheid op hoge toon op te eisen.
Wij zijn één stad, één samenleving. En het is de belangrijkste taak van het stadsbestuur om dat ook zo te houden. Dé Nederlander bestaat niet, prinses Maxima had gelijk. Dé Nijmegenaar bestaat ook niet. De Nijmegenaar bestaat uit ons allemaal, met al onze kleuren, al onze verschillen en al onze overtuigingen. Laten we dat koesteren en verbinden. Dat is de Vrede van Nijmegen van vandaag!
Dames en heren,
Europese politiek is soms nog net zo moeilijk als drie eeuwen geleden. Maar ondertussen vervagen de landgrenzen snel.
Nu al studeren er duizenden Duitse jongeren in Nijmegen, we zien een toenemend handelsverkeer, onderzoekers van onze universiteiten werken samen, Duitse toeristen weten ons te vinden en zelf maken we voor onze buitenlandse tripjes steeds meer gebruik van vliegveld Weeze dat steeds belangrijker wordt, ook voor onze economie.
Onze stad en onze regio liggen strategisch tussen Randstad en Ruhrgebied, daar waar het leven goed is en de mogelijkheden eindeloos zijn.
Onze Euregio Rijn en Waal speelt een sleutelrol, bijvoorbeeld in de aanwending van grote Europese fondsen, maar is nog niet erg populair, zelfs niet bij provinciale bestuurders. Dat moet anders, want de deur naar het oosten is cruciaal voor onze toekomst.
Ik heb de afgelopen maanden ook het initiatief genomen om de grotere steden aan de oostgrens van ons land samen te brengen in een overleg met de minister van Economische Zaken. Onze steden, van Nijmegen tot Groningen en van Maastricht tot Enschede, vormen de sociale en economische motoren van de dynamiek over de grenzen heen. Dat zou meer mogen worden ondersteund door Den Haag. En graag niet alleen met fraaie woorden.
Dames en heren,
Dat het goed met Nijmegen gaat, wil niet zeggen dat ’t niet nog beter kan. Dat moet de ambitie blijven, het nòg beter doen. Natuurlijk hebben we nog de nodige problemen.
De bereikbaarheid bijvoorbeeld. De Waalsprinter mag een relatief succes zijn, dat is ie nu juist omdat we dichtslibben.
Voor een stad met zoveel potenties is Nijmegen gewoon onvoldoende ontsloten en onvoldoende bereikbaar. Verbreding van de snelwegen (wat heet snel tegenwoordig) en de tweede brug zullen helpen, maar niet genoeg. We zullen het ook moeten hebben van betere aansluitingen, van intelligent verkeersmanagement en van openbaar vervoersverbindingen. Een oude wens is om Nijmegen beter per spoor te ontsluiten naar Duitsland, met aansluiting op het vliegveld Weeze bijvoorbeeld. Ik ga daar opnieuw een lans voor breken in Den Haag èn over de grens.
Een andere zorg is hoe wij in de publieke ruimte met elkaar en met elkaars eigendommen omgaan. De schade die Oud & Nieuw-hufters hebben aangericht, is opnieuw groot. Winkels in brand, de ME ingezet om brandweermensen te beschermen, talloze ruiten aan diggelen, bushokjes vernield, afvalbakken opgeblazen. Meer politie en protocollen zijn niet de oplossing. Wel burgerzin van iedereen. Niet vergoelijken maar aanspreken, niet normaal vinden dat kinderen ’s nachts met bivakmuts de straat op gaan. Als het wettelijk mogelijk is, wil ik volgend jaar zo nodig de relschoppers gebiedsontzeggingen opleggen.
We hebben nog heel wat te doen in de veiligheidszorg.
Het is fantastisch dat de autokraken in Nijmegen afnemen door goede politie-initiatieven. Maar tegelijkertijd wordt het er niet veiliger op in de uitgaansgebieden. Daar moeten we steviger tegen optreden, bijvoorbeeld als het mogelijk is, met collectieve uitgaansverboden. In de wijken wil ik dat bewoners meepraten over de prioriteiten van de politie, samen met de ouderwetse wijkagent.
Jeugdige overlastveroorzakers en veelplegers zullen prioriteit krijgen in het Veiligheidshuis dat we gaan beginnen, een samenwerking op één locatie tussen tal van instanties, van politie en OM tot reclassering, van jeugdzorg tot meldpunt bijzondere zorg. Langs elkaar heen werken gaat niet meer, tussen wal en schip vallen is wat mij betreft verleden tijd.
Dames en heren,
Het is fantastisch om van Nijmegen burgemeester te zijn. In overdrachtelijke zin hebben we hier een heerlijk klimaat!
Ik heb er nu een jaar opzitten en ik heb veel gezien en geleerd. De Nijmeegse aard is nog steeds wat die 25 jaar geleden ook was: kritisch, eigenzinnig, gemoedelijk, soms nog wat naar binnen gekeerd, tolerant en betrokken.
De stad zelf heeft wel wat van zijn onterechte bescheidenheid afgegooid en presenteert zich met steeds meer trots. Nijmegen durft zich weer te laten zien. We doen steeds minder alsof de afstand van Den Haag naar Nijmegen te groot is. En we denken steeds minder dat we in de marge van het land wonen.
Dat is maar goed ook. Een zelfbewuste stad is een stad met toekomst.
Ik heb veel mooie dingen meegemaakt in mijn eerste jaar: een ambitieus college met een goede werksfeer, een gemeenteraad die zijn taken serieus neemt, toegewijde en hardwerkende ambtenaren. Ontzettend aardige mensen in bedrijven, instellingen en wijken die mij de weg in mijn stad opnieuw hebben leren kennen. Ik heb alle wijken opgezocht en ben van plan dat dit jaar gewoon weer opnieuw te doen, uit de eerste hand te horen wat er leeft. Dat doe ik overigens het liefste bij mensen thuis, dus ik bied mij hierbij alvast aan als gast aan tafel.
Volgend jaar sta ik hier weer en kijken we samen terug op een fraai jaar. Misschien weten we dan wanneer de Donjon klaar is en wie weet zijn we zelfs ergens eerste in geworden! Ik wil volgend jaar graag op deze plek aan u de Nijmegenaar van het jaar 2008 presenteren, de man of vrouw die uit uw nominaties wordt gekozen omdat hij of zij iets van waarde heeft toegevoegd aan onze stad en daarvoor onze erkenning verdient. Daar hoort u meer van.
Net als u heb ik ook mijn goede voornemens gemaakt: ietsje minder eten, wat meer bewegen, nog meer mensen spreken, de volgende Zevenheuvelenloop 5 minuten sneller doen, zorgen voor publiciteit voor Nijmegen maar niet het soort dat we net achter de rug hebben, prioriteit geven aan cultuur als dragende pijler van onze stad, zelf meer genieten van kunst en van de schitterende omgeving en open staan voor kritiek. Nou ja, een beetje kritiek dan.
Het wordt tijd voor het glas, de ontmoeting en het prettige gesprek.
Ik wens u een prachtig 2008!