Zo begint het eerste couplet van het Vierdaagselied. Tijdens het traditionele diner aan de vooravond van marsen en feesten, dat de gemeente Nijmegen vrijdagavond de Vierdaagsepartners aanbiedt, zingen marsleider Johan Willemstein, Vierdaagsefeesten-voorzitter Theo Camps en ik gezamenlijk dit marslied, ik nog van een spiekbriefje. Maar zaterdag 12 juli ken ik de beide coupletten weer op mijn duimpje. Tijdens dat vrijdagdiner bedank ik ook Wim Smids die de afgelopen 5 jaar als directeur van Actief Comité Binnenstad Nijmegen (ACBN) de motor was achter de Vierdaagsefeesten en er na deze keer mee ophoudt. Als oud-gemeentesecretaris van Nijmegen kent hij de weg in onze stad op zijn duimpje en dat zag je aan alles af.
Zaterdag leggen de marsleider en ik eerst samen bloemen bij het monumentje voor de slachtoffers van de editie van 2006. In hen eren we ook anderen die in de loop van de jaren tijdens of rond de Vierdaagse zijn overleden. Daarna de opening van de manifestatie Kunst en Muziek in de Kerk. De St. Stevenskerk is stampvol. Er hangt prachtige beeldende kunst aan de muren van de kerk, maar er worden ook schoenen van Jan Jansen en hoeden van Cappello geshowd.
Ik onthul de 15de Nijmegenprent, ditmaal van de hand van Laetitia de Haas. Ik ken haar werk omdat zij ooit een serie grafiek maakte voor mijn politieke partij. Ik mag haar de traditionele Labyrintbroche opspelden en dat doe ik ook bij initiatiefnemers en organisatoren Theo van Stiphout en Sytske Zwart. Eer voor hun belangrijke werk.Via een 65 jarig huwelijk dat gevierd wordt in Piushove aan de Van Slichtenhorststraat beland ik aan het einde van de zaterdagmiddag ook nog op kamp Heumensoord voor een informele ontvangst van de Deense militaire delegatie. De kolonel die delegatieleider is, showt mij trots het Vierdaagsehorloge dat ik hem vorig jaar schonk. Helaas loopt het niet meer, in tegenstelling tot de Deense soldaten. Zaterdagavond is het al behoorlijk druk in de stad. Druk maar gezellig en zonder incidenten.
Zondag begint met de gebruikelijke Vierdaagsemis in de St. Stevenskerk. Ook nu is de kerk weer volledig bezet, er staan zelfs mensen tevergeefs buiten te wachten. Vele kerkgangers hebben hun Vierdaagsekruisje opgespeld, ook dat is traditie. Een Zuid-Afrikaans universiteitskoor verzorgt de muzikale omlijsting. Prachtig maar de dienst duurt daardoor wel bijna 2 uur, iets te veel van het goede.
’s Middags bezoek ik weer Heumensoord, het zal niet de laatste keer zijn deze week. Het kamp is zeer professioneel opgetuigd door de landmacht onder leiding van overste Ad Wagemakers. Het herbergt zo’n kleine 6000 militairen van tal van landen. De commandant van Regionaal Militair Commando Noord, kolonel Ben Hendriksen, is zoals hijzelf pleegt te zeggen verantwoordelijk terwijl anderen het werk doen. Dat verantwoordelijk zijn doet hij prima. Omdat het zijn laatste Vierdaagse is, spreek ik hem kort toe op de door hem zelf gehouden receptie.
Om18 uur ontvangen Machteld en ik samen met Johan Willemstein en zijn vrouw Jannie in de gaanderij van het Goffertstadion de gasten voor de ontvangst voorafgaand aan de Vlaggenparade. Als alle hoge militairen, buitenlandse gasten en andere genodigden binnen zijn, neem ik tijdens mijn toespraakje de gelegenheid te baat om de afscheidnemende chef protocol van de Vierdaagse, Jan Timmermans
te eren en hem namens de Koningin te onderscheiden met een ridderschap in de orde van Oranje Nassau. Jan is onmisbaar en toch vindt hij het welletjes.De Vlaggenparade is dit jaar op zondag omdat de inschrijving nu over twee dagen verspreid is en omdat dit de eerste keer is dat de feesten en de mars gezamenlijk worden geopend. Die nieuwe opzet vloeit voort uit het initiatief dat we vorig jaar namen om de Vierdaagseweek meer tot een eenheid te maken en daarvoor de inspanningen van de organisatoren en de gemeente meer en beter op elkaar af te stemmen.
Een deel van het programma valt in duigen omdat het vliegtuig dat de parachutisten moet afwerpen defect blijkt. Dat moet toch beter te organiseren zijn, zou je zeggen. Ook is het eerste deel van de avond wat traag, maar het tweede deel maakt veel goed, met onder meer een fraaie muzikale wereldshow. Aan het einde, nadat Johan Willemstein de magische openingswoorden heeft gesproken, stappen hij, Theo Camps en ik gezamenlijk over een denkbeeldige startstreep. Zeer symbolisch en ook onzichtbaar, volgens mij heeft niemand in het Goffertstadion dat kunnen zien.
Maandag 14 juli is eigenlijk een gewone werkdag. Nog zo’n 25 000 wandelaars voegen zich bij de kleine 15 000 die zich zondag al hebben ingeschreven. De verdeling van de inschrijving over twee dagen blijkt te werken, er zijn geen noemenswaardige files. Ik doe nog veel stukken af en overleg over uiteenlopende onderwerpen als de individuele rechtspositie van een voormalige politieambtenaar en de brief over overlastgevende jongeren die na de zomervakantie naar de gemeenteraad gaat. In de loop van de middag ontvang ik een kleine delegatie uit de Japanse stad Higashimatsuyama (ik kan het eindelijk goed uitspreken). Deze voorstad van Tokyo is met Nijmegen verbonden door de aloude driedaagse wandelmarsen aldaar. De burgemeesters bezoeken eens in de 5 jaar elkaars wandeltocht en in november ga ik daarom naar Japan. De gasten putten zich uit in buigingen en het aanbieden van goed verpakte traditionele cadeaus.
’s Avonds de ontvangst van de Duitse en Zwitserse delegaties op kamp Heumensoord. Dit kamp staat op Nijmeegse èn Heumense grond. Dat wil zeggen dat het Nijmeegs eigendom is, maar Heumens grondgebied is. Daarom draagt mijn collega Jan van Zomeren bij dit soort gelegenheden de ambtsketen en niet de burgemeester van Nijmegen. De Zwitserse militairen lopen dit jaar voor de 50ste achtereenvolgende keer mee, ik overhandig met een kleine toespraak een bronzen Marikenbeeldje met inscriptie. Het bier stroomt in grote Duitse pullen en de Zwitsers voeren kilo’s kaas aan, met en zonder gaten.
Aan het einde van de avond gaan we met Julie en haar vriendin Mette nog wat drinken in het nabije café Groenewoud. Er zit alleen een groep behoorlijk vrolijke Volendammers aan de bar, die per se met mij op de foto willen.
Dinsdag is het dan eindelijk zover. De wandelaars gaan van start. Onder de 39 000 lopers ook bekenden zoals wethouder Lenie Scholten, gemeentesecretaris Pier Eringa, hoofdofficier Remco van Tooren, commissaris van de Koningin in Zuid-Holland Jan Fransen, Defensie secretaris-generaal Ton Annink , en zelfs de collegae Gerd Prick van Groesbeek en Huib Zijlmans van Beuningen, alsof die deze week niets anders te doen hebben.
’s Ochtends ontvang ik Roger van Boxtel en Paul Rosenmöller, beiden oude vrienden uit het Haagse, de een nu bestuursvoorzitter van Menzis, de andere televisiemaker. We bezoeken de doortocht in Elst om de sfeer van de eerste dag op te snuiven en kijken daarna rond in het hart van de Vierdaagse-organisatie op de Wedren en bij de blarenverzorgers in de tent van het Rode Kruis. Opmerkelijk veel mensen die daar geholpen worden, melden tot hun eigen verbazing dat ze als ervaren lopers nu voor het eerst blaren hebben. De eerste dag vallen relatief weinig mensen uit. Meestal is de tweede dag een echte killer.
Om 18 uur staan Machteld en ik in de Schepenhal van het stadhuis de gasten op te wachten van het jaarlijkse Vierdaagsediner. Ministers, fractievoorzitters uit Eerste en Tweede Kamer en Europarlement, bestuurders uit de provincie en van andere Gelderse steden en dorpen, ambassadeurs van onder meer Duitsland en Canada, hoge militairen, vertegenwoordigers van bedrijfsleven, kennisinstellingen en cultuur, ze hebben allemaal de moeite genomen om naar Nijmegen af te reizen. Van het stadhuis lopen we naar het prachtige witte schip Jules Verne, dat aan de Waalkade ligt afgemeerd.
Daar vindt een onderhoudend diner plaats met een fraaie ‘tafelrede’ van historicus Maarten van Rossem over Nijmegen en wandelen door de eeuwen heen. De avond wordt afgesloten met een spetterend vuurwerk boven de rivier, de Waal in vlammen. Tienduizenden mensen maken het op de kade mee. De woorden Altijd Nijmegen lichten op als slot. Zo is het maar net.Woensdagochtend is de ochtend van Wijchen. Samen met Unicef- ambassadeur en tv-presentator Sipke Jan Bousema
(en mijn broer Paul, die een dagje met mij meeloopt), bezoek ik de doortocht in Wijchen en de Unicef-stand aldaar. Er lopen heel wat mensen voor het goede doel, sponsorlopen raakt steeds meer in. Begin van de middag is voor de oude Nijmeegse wijk Waterkwartier. De Vierdaagselopers worden daar glorieus onthaald, alsof ze al op de Via Gladiola lopen. Een van de leukste uurtjes van de week. Ook leuk is de Hertogstraat waar Roze Woensdag wordt gevierd. Een drukte van belang met een prima ‘roze’ sfeer. Er klinkt volop Hollandse muziek, ik probeer uit te vinden of dat nu ‘camp’ is, maar ik kom er niet achter. Het Waalpark, waar ook een stukje Roze Woensdag gevierd zou worden, blijkt nagenoeg verlaten. Er staan standjes van de politie (tegen discriminatie) en van de GGD Nijmegen (voor veilig vrijen). Ik word uitgenodigd om blind een condoom om een dildo te doen en slaag daar in. Je moet als burgemeester iets voor het welzijn van de stad over hebben.
’s Avonds opnieuw in Heumensoord voor de jaarlijkse ontvangst van de Britse delegatie. 80 jaar geleden liep voor het eerst een Brit mee in de Vierdaagse, ter gelegenheid van de Olympische Spelen die dat jaar in Amsterdam werden gehouden. De Britse militairen lopen voor de 58ste maal mee. Met een generaal-majoor raak ik in gesprek over de militaire operaties in en rond Nijmegen in september 1944. Hij blijkt een expert in militaire historie. Het gesprek wordt binnenkort voortgezet. De Britse ceremonie om de vlaggen te strijken is indrukwekkend. Een militair muziekkorps verbindt fraaie marsmuziek aan ingewikkelde looppatronen. Aan het einde klinken het Wilhelmus en God saves the Queen.
Donderdag staat gewoontegetrouw bekend als de zwaarste dag, maar menig loper is het daar niet mee eens. Als je een beetje getraind bent, schijnen die heuvels in Groesbeek wel mee te vallen (zeggen de experts). De tweede dag met lange saaie stukken vallen meer mensen uit, dit jaar meer dan 1600.
De dag begint met een interviewtje met Giel Beelen van 3FM. Hij is terecht dolenthousiast over Nijmegen Vierdaagsestad. Ik hoef dat alleen maar te beamen. Ik wacht in Nijmegen de staatssecretaris van Defensie Jack de Vries op. Als we samen in Groesbeek aankomen, staat burgemeester Prick op het podium voor het gemeentehuis. Hij heeft de helft van de derde dag al achter de rug en loopt vanmiddag nog even de rest. Fantastische sfeer in Groesbeek met muziek en oliebollen.
Van Groesbeek naar Brakkenstein voor een vlucht met een militaire helikopter. Samen met Jack de Vries en Vierdaagse-bestuurder Hennie Sackers vliegen we over de route en over Nijmegen. Van verre zie ik ons huis liggen en zelfs kleine figuurtjes zwaaien.
Op Heumensoord tekenen de staatssecretaris, de marsleider en ik een nieuwe raamovereenkomst
op grond waarvan Defensie, de Stichting Vierdaagse en Nijmegen de komende 5 jaren als goede partners blijven samenwerken om de Vierdaagse tot een succes te maken. De krijgsmacht is voor de Vierdaagse belangrijk, niet alleen omdat het van oorsprong een militair gebeuren is, maar vooral omdat zonder de hulp en faciliteiten (denk aan de pontonbrug bij Grave) van Defensie het onbegonnen werk is. De ‘biertent’ op Heumensoord is een belevenis op zich. Op de derde dag komen alle militaire detachementen aan het einde van hun tocht op ludieke wijze binnen. Achter een rollater, kikkerend, ezelend, als doodbidders, noem maar op. Het bier vloeit rijkelijk, alsof er niet nog een laatste dag te marcheren is.
Aan het einde van de dag bezoek ik samen met Machteld, Julie en haar vriend Ernest de ontvangst van de Zweedse en de Noorse delegaties in hotel Valmonte. De Vierdaagse verbroedert en dat geldt niet alleen maar voor de lopers.
De intocht op vrijdag behoeft natuurlijk geen toelichting, het feest wordt op vele zenders, al dan niet samengevat, uitgezonden. Voordat ik op mijn plek sta (niet op, maar vóór de tribunes) om de wandelaars in te huldigen, ontvang ik eerst de Japanse ambassadeur Shibuya.
Hij bezoekt voor de eerste maal Nijmegen, dus vertel ik hem met plezier over de geschiedenis en het potentieel van onze stad. We nemen ook een kijkje op de Wedren waar het in de ochtend nog rustig is maar vanmiddag ongetwijfeld een gekkenhuis. Na de ontvangst door de Vierdaagsestichting in De Vereeniging ga ik de Via Gladiola op. Ik sta er samen met Machteld tot net iets voor 18 uur, het officiële tijdstip waarop de Vierdaagse sluit en niemand meer kan binnenkomen. Ik zie glorieuze binnenkomsten, carnavaleske, juichende, stoere en gedisciplineerde. Maar ook moeizame, huilende, voortslepende, geknakte en wanhopige. Het regent nu en dan, maar de lopers lijken er minder last van te hebben dan de toeschouwers. Ik schud duizenden handen en zal de komende dagen moeten leven met opgezwollen vingers. Maar dat is niets vergeleken met de ontberingen van die bijna 36 000 lopers die het kruisje weer verdiend hebben. Enkele tribunes op de Oranjesingel moeten worden ontruimd om gevaar van instorting te voorkomen (ze blijken niet goed geborgd te zijn), maar dat is ook gelijk het enige dat tijdens deze hele Vierdaagse is fout gegaan. Een relaxte week.
Als ’s nachts blijkt dat ook de vrijdagavond in de binnenstad weliswaar erg druk was maar wederom gezellig en zonder grootschalige incidenten (de ME heeft geen enkele maal hoeven op te treden) is het echt allemaal achter de rug. Weer een fraaie Vierdaagse voorbij.
Daar is door heel veel mensen heel hard voor gewerkt. Van de organisaties van de marsen en van de feesten, van defensie, van politie en hulpdiensten, van horeca-ondernemingen, van de omliggende gemeenten en van onze eigen stad Nijmegen. Voor al die mensen geldt: bedankt en geniet van een welverdiende vakantie. Dat ga ik ook de komende weken doen.
Ik behandelde zelf de eerste aangifte van een jonge vader èn moeder. Dat laatste, dat de moeder (mee) haar kind aangeeft, wordt natuurlijk een stuk makkelijker als het “aan huis” kan.
Hij is van de hand van kunstenaar Herman Hermsen, die wij via galerie Marzee op het spoor kwamen. Een prachtige eenvoudige, lichte keten met Nijmeegse symbolen, van Waalbrug tot magnetenlab en van Mariken tot de nog te bouwen Donjon. Deze ambtsketen zal vooral door de plaatsvervangers worden gedragen, zelf houd ik het bij de ambtsketen van 1946 die door mijn voorgangers Hustinx, De Graaf sr, Hermsen, Dales, d’Hondt en Ter Horst ook is gedragen. Een beetje traditie kan geen kwaad.
Zij hadden mij uitgenodigd mee te eten met hun dagelijkse vroege maaltijd voorafgaand aan de opening van het restaurant. Leuk, ongedwongen en lekker gegeten en binnen een half uur uit en thuis. Dat is nog eens efficiënt!
in een prachtig appartement aan de Wachterslaan in de Limos. Met vrienden uit de buurt erbij werd het een zeer verzorgde avond met een heerlijk maal en goede observaties over wonen in Nijmegen. Vanzelfsprekend werd er wel een beetje gemopperd op de gemeente (over het onderhoud van het stadspark Limos), maar daar zijn deze bezoeken ook voor bedoeld en zo hoor ik nog eens wat.
De plaquette werd ontworpen ter gelegenheid van de uitverkiezing van de zalige Titus Brandsma in 2005 tot Nijmegenaar aller tijden. Ik mocht toen nog niet meestemmen, maar mijn stem was zeker naar hem gegaan. Een inspiratiebron voor vandaag en morgen en overmorgen.