Excellenties, dames en heren,
In de allereerste plaats heet ik u namens het bestuur van de stichting Verkiezing Overheidsmanager van het Jaar van harte welkom in deze oude `grafelijke zaal, die eens per jaar natuurlijk het decor is voor het plechtig begin van een nieuw parlementair jaar. In eerdere tijden werd er gegeten, gedanst, vergaderd. En sinds een paar jaar is de Ridderzaal ook de ambiance voor de Overheidsavond van het Jaar. Dat is mooi, want overheidsdienaren, ambtenaren, zijn de moderne ridders van het rijk en van het land. Er is dus geen betere plek om de ambtenaren, de mannen en vrouwen van de overheid, te eren en te waarderen. Want dat is, wat mij betreft, niet alleen goed om zo af en toe te doen, maar vandaag de dag ook heel hard nodig. Je zou soms bijna denken dat de samenleving en de politiek menen dat ‘t ook wel zonder ambtenaren kan, in ieder geval met heel veel minder ambtenaren.
Het gemak waarmee over reductie van de omvang van ministeries, gemeentelijke diensten of bestuursorganen wordt gesproken, verraadt vaak een lichte onzekerheid over het precieze belang van ambtelijke organisaties en soms regelrechte onwetendheid. Die onwetendheid zal veelal ook ten grondslag liggen aan het dedain en misprijzen dat je aan stamtafels en in koffiehuizen en televisiepraatprogramma’s soms kan horen. Ambtenaar is bureaucratie is omslachtig is formalistisch is niet wat mensen nodig hebben.
Dat beeld bestaat maar al te vaak en wordt ook regelmatig gevoed door politieke vertegenwoordigers. Daar moeten we vanaf en vanavond is een van die momenten om het eens om te draaien.
Dames en heren,
Een oratio pro domo, ik weet het, maar wat zou de politieke besluitvorming in ons land waard zijn zonder ambtelijke ondersteuning? Diegenen onder u die wel eens betrokken waren bij een kabinetsformatie, weet dat ’t lastig, zo niet onmogelijk is, zonder de concensieuze medewerkers van Algemene Zaken die de politieke onderhandelaars en informateurs ondersteunen en het regeerakkoord grotendeels schrijven of de rekenmeesters van Financiën die alle varianten om het financieel-economisch ‘ motorblok’ in elkaar te zetten al hebben becijferd en van voor en nadelen hebben voorzien. Ambtenaren, loyale, slimme en hardwerkende ambtenaren staan aan de wieg van overheidszorg, schrijven de regels die wij in de wet willen hebben, voeren die wetten uit, zorgen voor de dienstverlening aan burgers en bedrijven, leggen nieuwe maatschappelijke vraagstukken voor, dragen strategieën aan en handhaven, helpen en sporen op waar dat nodig is. Anders gezegd: onze parlementaire democratie, onze samenleving is gebouwd op de back bone van het ambtelijk apparaat.
Ik vind het echt van het allergrootste belang dat we ons ambtenarencorps vieren, de mensen die samen de overheid vormen, waarderen. En laten we dat vooral nu doen, op het moment dat in alle overheidsdiensten wordt bezuinigd. Die ombuigingen zijn vaak onvermijdelijk, vanzelfsprekend kan de omvang van de overheid niet buiten schot blijven en ja, er kan veel rationeler met onze hele overheidsorganisatie worden omgesproken. Maar het is goed om ons te realiseren dat de reductie van ambtelijke diensten niet altijd parallel loopt met het reduceren van overheidstaken. Het belang van de overheidsdienaren zal vaak dus alleen maar toenemen, de druk zal alleen maar toenemen, de vraag van politiek en samenleving naar ambtelijke topkwaliteit zal alleen maar toenemen.
Kortom, dames en heren, leve de overheidsberedderers zoals minister Donner ze vorig jaar omschreef. Vanavond wordt de Overheidsmanager van het jaar 2011 gekozen en hij (want het zijn dit keer drie mannelijke genomineerden) is natuurlijk de beste van dit jaar, maar symboliseert ook alle andere leidinggevenden in de publieke sector die vertrouwenwekkend, inspirerend, innovatief en standvastig zijn. Door deze verkiezing bedanken wij ook hen allemaal.
Dit is ook het moment om mijn dank uit te spreken aan de beide ministers voor hun aanwezigheid vanavond. Minister Piet Hein Donner van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties die als De overheidswerkgever traditiegetrouw de trofee aan de overheidsmanager 2011 zal uitreiken, en minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie die vanavond de derde Overheidslezing zal uitspreken. Dank dat u er bent, dank dat u op deze wijze uw betrokkenheid bij de overheidsmanagers laat blijken.
In het bestuur van de stichting nemen we na een lange periode afscheid van Albert Jansen. Dank je Albert voor je zeer actieve inbreng en steun! Ik verwelkom ook het nieuwe bestuurslid Wim Schimmel. En hopelijk ook Cathy van Beek.
In de jury, onder de onvolprezen leiding van Johan Remkes, is Jacqueline Rijsdijk opgevolgd door Judith Meulenbrug. Ik wil eveneens Jacqueline hartelijk bedanken voor haar inzet en tijd!
Dames en heren,
De stichting VOMvhJ bloeit en groeit. Onder leiding van een van de vorige winnaars van de titel werd het afgelopen jaar nog een inspirerende avond over (en voor) lastige leiders georganiseerd, wij geven nieuwe kansen aan partners en supporters van de stichting en de `overheidsavond uit de wereld van overheid, non-profit en bedrijfsleven. Zorg dat u er bij bent als volgend jaar voor de 15de maal de OM wordt gekozen en de minister-president, dat heeft hij nu al toegezegd, de lustrum-Overheidslezing zal uitspreken.
Ik wens u allen een mooie en inspirerende avond toe!