woensdag 24 november 2010

Toespraak: Opening van de 8e Dag van de Kwaliteit

Dames en heren,

We maken economisch zware tijden door. De daarmee gepaard gaande intrinsieke bezuinigingen op lokaal, provinciaal en landelijk niveau blijven niet zonder gevolgen voor onder meer de werkgelegenheid en de zorgsector. Het is dan ook een goed besluit van De Kentering geweest om juist nu de Dag van de Kwaliteit in het teken te stellen van Werk. Het is goed dat deze dag niet alleen wordt benut voor bezinning, maar ook, of wellicht juist ook, voor ontmoeting, ontspanning en inspiratie.

Ik neem u, met uw welnemen, even mee terug in de tijd. Het is nog niet zo heel lang geleden dat we in Nederland mensen met een psychisch probleem wegstopten. In de jaren tachtig van de vorige eeuw, dat klinkt ver weg, maar is echt nog maar kort geleden, kwam er een ommekeer in het denken over deze groep. Nijmegen liep voorop in die veranderingsdrang. Er was grote tolerantie voor mensen met een afwijkend gedrag.
Die tolerantie was overigens gebaseerd op een goede traditie. Het was Johannes van Duuren, opzichter bij het Cellenbroederenhuis in Nijmegen, die rond 1840 baanbrekend werk verrichtte. In het Cellenbroederenhuis werden mensen met een psychische aandoening verpleegd. De verpleging bestond letterlijk en hoofdzakelijk uit het aan kettingen leggen van patiënten in kleine hokken. Het was zélfs zo dat deze mensen tegen een kleine vergoeding bezichtigd konden worden als een soort volksvermaak. Johannes van Duuren voerde de humanisering van de zorg door. Hij zette de hokken open, bevrijdde de patiënten letterlijk van de kettingen, gaf hen een bed, leerde hen weer lopen na hun voornamelijk liggende bestaan en probeerde hen met werk ook weer aan de slag te krijgen. Van Duuren verwierf daarmee landelijke bekendheid en werd als voorbeeld voor anderen gesteld. Hij ontving in 1842 een koninklijke onderscheiding maar had van mij ook gelijk zalig moge worden verklaard.
Sinds 2007 wordt door het Nederlands Instituut voor Psychiatrische Verpleegkunde een prijs uitgereikt die naar deze Johannes van Duuren is vernoemd. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan de verpleegkundigen die zich uitzonderlijk hebben ingezet voor innovatie (in het verminderen van dwang en) de geestelijke gezondheidszorg.
In Santpoort staat sinds zestig jaar een standbeeld van Johannes van Duuren en zijn vrouw die samen zo veel hebben gedaan.
Misschien wordt het wel tijd om ook in Nijmegen aandacht te schenken aan deze voorvechters van de rechten van cliënten met een psychische aandoening.


Dames en heren, terug naar de realiteit van het nu en die is voor mensen met een psychische aandoening ernstig genoeg. Volgens recente cijfers van het Trimbos Instituut zijn er bijna twee miljoen Nederlanders tussen de 18 en 65 jaar die te maken hebben met aandoeningen als depressieve stoornissen, zware en lichte depressies, paniekstoornissen, pleinvrees, sociale fobieën of angststoornissen. Een onthutsend getal. Een op de vijf mensen in genoemde leeftijdscategorie heeft dus te maken met een psychische stoornis. En zij staan met hun aandoening en verdriet niet alleen. Want ook het gezin, de familie, kennissenkring en collega’s worden met de effecten van deze aandoening geconfronteerd.

Een psychiatrische geschiedenis en dan weer aan het werk gaan of aan werk komen. Dat is, zo blijkt uit de praktijk, bepaald geen sinecure. Patiënten zitten met vragen, onzekerheden en angsten en ook de werkgever zit met vragen, onzekerheden en verwachtingen.
Gelukkig zijn er veel mensen die na of ook met een psychiatrische aandoening weer aan het werk kunnen en komen. Daarom is het ook zo van belang dat u vandaag ruim baan aan dit thema geeft.

Net zoals instellingen als de GGZ, Breed, RIBW, Iriszorg, De Kentering en een aantal bedrijven, besteden wij als gemeente ook aandacht aan het tewerkstellen van mensen met een psychische aandoening. Dat doen we mede in samenwerking met deze instellingen en we richten ons daarbij op werken met behoud van een uitkering, op re-integratie en op dagbesteding.

Het stadsbestuur wil ondersteuning blijven bieden aan de minder kansrijke mensen. We houden daarbij voor iedereen het perspectief van zo veel mogelijk zelfredzaamheid voor ogen. Het Nijmeegs college kiest ook voor een ingrijpende modernisering van de gesubsidieerde arbeid en trekt daar, zelfs in deze tijd van bezuinigen, extra geld voor uit.

Dames en heren, het woord is nu aan u. Ik wens u behalve een genoeglijke, vooral een hele inspirerende dag toe. Met uiteenlopende redenen zijn vertegenwoordigd werkgevers, organisaties en instellingen en cliënten. Ik hoop dat u elkaar deze dag opzoekt en weet te vinden. Want dat is in ieders belang.
Het initiatief voor vandaag is genomen door de cliënten en hun organisaties, in het bijzonder De Kentering. Het betekent ook dat u uw eigen lot in eigen handen neemt, hoe moeilijk dat ook kan zijn. Maak duidelijk wat u kunt, wat u wilt en waar uw grenzen liggen.
Ik hoop dat u aan het eind van de dag allemaal iets kunt meenemen: een idee, een plan, een gedachte, een afspraak; een tevreden gevoel over deze Dag van de Kwaliteit.