30 maart

In het Afrika-museum houdt de politie Gelderland-Zuid een managementdag. Als korpsbeheerder kom ik ’s ochtends een paar uurtjes langs. Onderdeel is dat mensen elkaar wat beter leren kennen. In een leuk groepje vertellen verschillende politiemannen en –vrouwen mij over hun ambities en wat zij belangrijk vinden in het leven. Op mijn beurt geef ik ook wat van mijzelf bloot. In mijn loopbaan heb ik heel lang met en voor de politie gewerkt: bij de directie Politie van Binnenlandse Zaken, in de Enquêtecommissie Opsporingsmethoden Politie (de Van Traa-enquete), als fractievoorzitter en minister en vorig jaar nog als adviseur. Een rode draad dus; ik voel me dan ook zeer betrokken bij het korps.

Verbazingwekkend hoeveel de kranten de dag na het nieuws al te weten zijn gekomen. De verdachte staat met naam en toenaam al te kijk en tal van andere details zijn naar boven gehaald. Wie zijn toch die “bronnen bij justitie en politie”…?

Verschillende interviews vandaag en een paar vergaderingen. Ik ga ook even naar het Open Huis, dat deze week 35 jaar bestaat en taart uitdeelt aan belangstellende burgers. Op de reprint van de Gelderlander van 1972 wordt uitvoerig verhaald van de opening van de Molenpoortpassage, waar het Open Huis toen een plek in kreeg. Onderaan de pagina staat ook een foto van de aangifte van de geboorte van het prinsje Pieter Christiaan. Mijn vader overhandigt onder toeziend oog van premier Biesheuvel een fraaie prent van het Valkhof aan de gelukkige vader. Zou Professor Pieter die nog ergens hebben hangen?

Ik breng voorts een bezoek aan het fraaie pand van Galerie Marzee aan de Lage Markt en wordt rondgeleid langs alle prachtige en spannende sieraadkunst. De gemeente gaat een reserve ambtsketen laten maken, vandaar. ’s Avonds eet ik een hapje met Marcel Wintels, de voorzitter van het college van bestuur van de HAN, niet de kleinste hogeschool van het land. Leuk gesprek, inspirerende vent. Daarna spreek ik een bijeenkomst van Gelderse raadsleden en griffiers toe over de invloed van de gemeenteraad en van raadsleden. Zelf spreek ik liever over het gezag van de raad. Als coalitie en oppositie elkaar in de raad niet voortdurend naar het leven staan en af en toe eendrachtig samenwerken, kan elke raad een groot gezag ontwikkelen. En individuele raadsleden vergaren gezag als ze zich beperken tot wat echt belangrijk is en daarbij zoveel mogelijk onafhankelijk durven te denken. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, weet ik uit eigen ervaring.

Vrijdag ben ik grotendeels buitengaats. Eerst in Kleve voor het dagelijks bestuur (Vorstand in het Duits, veel effectiever taalgebruik) van de Euregio Rijn & Waal. Daarna via een korte stop in Nijmegen naar Den Haag voor een lange vergadering van de Adviescommissie Informatiestromen Veiligheid. Boeiende discussies over de wijze waarop opsporings- en inlichtingendiensten omgaan met dataverzamelingen, welke grenzen de privacy hierin stelt en wat het verschil is tussen informatie en intelligence. ’s Avonds mis ik Paul Depla op NOVA-Den Haag, ik zie alleen de aftiteling. Gelukkig zie ik Paul nog genoeg in Nijmegen.

28 maart

De verdachte van de moord op Sévèke heeft inmiddels een “bekennende verklaring”afgelegd, niet alleen over de moord maar ook over een aantal roofovervallen, waaronder één in Nijmegen op een GWK-kantoor. Justitie zal het niet zo snel doen, maar ik durf nu wel te spreken van de vermoedelijke dader.
Het is een bijzondere dag. In de eerste plaats voor de familie en naasten van Louis Sévèke. Zij krijgen nu duidelijkheid over wie, alleen nog nauwelijks over waarom. Het is ook een bijzondere dag voor Nijmegen. De schok van de moord, 16 maanden geleden, is nog niet uitgewerkt. Gedurende lange tijd is er gespeculeerd, bleven er vragen open.
En natuurlijk is het een hele mooie dag voor ons politiekorps. Wat een energie, menskracht, tijd, aandacht en middelen zijn aan dit onderzoek besteed. En wat een mentale veerkracht hebben de mensen van het Bamboeteam en de leiding steeds gehad. Ondanks alle tegenwind stug doorgaan, heel goed samenwerken met andere korpsen en diensten, alert blijven op elk signaal. Het heeft zijn vruchten afgeworpen. Ik ben trots op ons korps!

De persconferentie op het hoofdbureau van politie bereiden we met de driehoek zorgvuldig voor. Zo hoort het ook, want elk woord telt. Ik heb in mijn politieke leven wel wat spannende persbijeenkomsten gehouden, zoals die na de nacht van Wiegel in 1999 of toen ik mijn aftreden als minister bekend maakte 2 jaar geleden. Maar deze zal mij ook bijblijven. Al was het maar omdat wij achter de tafel absoluut niet kunnen zien wie er allemaal in de zaal zitten. We zien alleen maar de batterij camera’s, daarachter is het chaos. De hoofdrol is vandaag voor Remco van Tooren en Aart Garssen. Terecht, dit is een belangrijk moment voor justitie en politie. Remco pareert alle lastige vragen bewonderenswaardig. Als burgemeester kan ik alleen maar zeggen dat Nijmegen opgelucht is. Als korpsbeheerder meld ik dat de politie maar liefst 70.000 manuren in de zaak heeft gestoken. Tot nu toe, want de zaak is nog niet afgerond, er wordt nog naarstig gerechercheerd.

Nadat de laatste camera en microfoon zijn vertrokken drinken we nog een kop thee met de broer en zus van Louis Sévèke en met zijn huisgenoot. Alle drie hebben ze het zwaar vandaag. Ik vind dat ze zich bewonderenswaardig opstellen en ben blij dat zij mij vandaag de gelegenheid geven hen te ontmoeten..

Ondertussen gaat de gewone wereld ook door en dus is er vanavond een Politieke Avond inclusief raadsvergadering. Het debat over de reconstructie van de verkoop van onze plaatselijke busmaatschappij wordt door de raad opnieuw twee weken opgeschoven. Het moet niet veel langer gaan duren.

26 en 27 maart

Soms valt er niet zoveel boeiends te beschrijven op een dag. Zoals deze maandag die geregeerd wordt door de “PO”-tjes. Dat zijn periodieke overleggen met groepjes ambtenaren over onderdelen van het gemeentelijk beleid. Ik heb PO’s over burger en bestuur, over veiligheid, over strategie, representatie en communicatie, over politie, over brandweer en over de regionale brandweer, want dat is weer wat anders. Er zijn ook vaste overleggen met de korpschef van de politieregio Gelderland-Zuid en met de regionale “driehoek” (dan schuift ook de hoofdofficier aan), maar die heten dan weer geen PO.
De onderwerpen zijn allemaal relevant, maar er valt voor een weblog niet zoveel over te vertellen. Een lange dag op mijn burgemeesterskamer, dat is het wel zo’n beetje.

’s Avonds eet ik bij Tijn en Agnes Kortmann op de Heilig Landstichting. We kennen elkaar sinds 1981 toen Tijn als hoogleraar staatsrecht de plotseling overleden fameuze Frans Duynstee opvolgde. Ik was bij Duynstee assistent aan het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis en werd Tijn’s eerste zelfbenoemde wetenschappelijk medewerker. We hebben ondanks de zeer verschillende politieke inzichten de vriendschap altijd onderhouden. Maar ja, volgens hem ik ben eigenlijk een KVP-er in het diepst van mijn gedachten… Agnes is naast een boel andere dingen ook lid van de regionale commissie die mij in mijn hoedanigheid als korpsbeheerder adviseert over de afdoening van klachten over de politie Gelderland-Zuid.

Ik mis de Woutertapes deel 2, zoals ik ook al deel 1 miste. Mis ik werkelijk wat? Ik bewonder de transparantie van de PvdA, hoewel ik vermoed dat er ook wel een tikje ijdelheid van de held van het verhaal bij zat. Iedereen dacht immers dat die campagne een ware triomftocht zou worden en dat de film een historisch document zou zijn van een nieuwe Camelot.
Het is mij in vroegere tijden ook wel eens gevraagd, een schrijvende of filmende journalist die gedurende langere tijd een ongecensureerd kijkje in de keuken mag nemen. Ik heb het altijd afgehouden; het wordt toneelspel of het wordt beschamend, een tussenweg is er bijna niet. In ieder geval is het nooit de hele waarheid. Als het echt belangrijk is mag de camera er niet bij of wordt er gemaild of gebeld buiten het bereik van het journaille. Politici zijn net mensen…

Na onze wekelijkse collegevergadering brengen we dinsdagmiddag een bezoek aan het mobiliteit opleidingscentrum dat in hechte samenwerking is opgezet door het ROC en verkeersopleiding Wesseldijk. Zeer de moeite waard. Zo mag ik even in een simulator mijn rijvaardigheid testen. Op een haar na ram ik een virtuele vrachtwagen.

Tussen de bedrijven door houd ik contact met hoofdofficier van justitie Remco van Tooren en districtschef Aart Garssen. Gedurende enige tijd al weet ik dat een verdachte van de moord op Louis Sévèke is aangehouden in Spanje. De zaak lijkt behoorlijk sterk. Vandaag komt betrokkene in een verkorte uitleveringsprocedure naar Nederland en vervolgens naar Nijmegen. We plannen een persbijeenkomst in de loop van de volgende dag. Justitie en politie willen vanzelfsprekend de verdachte eerst horen

23 en 24 maart

Elke week bezoek ik één of meer wijken in het kader van mijn “inburgering”. Vaak betekent dat een hernieuwde kennismaking. Vrijdagmiddag bezoek ik Hatert en Brakkestein. Dat lijkt natuurlijk geen toeval, nu juist deze twee wijken de laatste dagen in het nieuws zijn. Toch stond het bezoek al langer gepland, maar het komt nu goed uit. Hatert is in de prijzen van de nieuwe minister Ella Vogelaar gevallen en officieel aangemerkt als ‘probleemwijk’.Het college heeft daar gemengde gevoelens bij. Mooi dat er extra geld komt om te investeren in de wijk, maar waarom precies Hatert en hoeveel geld eigenlijk precies en welke vrijheid hebben wij om daar zelf over te beschikken? Het blijkt dat meer steden zo hun vraagtekens zetten bij de Vogelaarlijst. Hatert heeft inderdaad kenmerken die om aandacht vragen: toestroom van allochtonen, vergrijzing, delen die dringend aan renovatie toe zijn, sociale problematiek. Maar er zijn andere wijken die ook wat extra kunnen gebruiken. We zijn de minister dankbaar voor de aandacht, maar dat betekent niet dat Hatert nu een stigma draagt.

Brakkestein is een leuke wijk met veel groen er om heen. De discussie gaat vooral om het groen in de wijk en dat valt volgens de bewoners bitter tegen. Ik bezoek het Bosje van Vroom, dat tegenwoordig zoveel ophef veroorzaakt. Ik woonde er vroeger vlak bij maar wist toen niet dat het veldje en de bomen zo heetten. Bewoners die toevallig mijn krullen herkennen, maken van de gelegenheid gebruik om hun klachten nog eens onder de aandacht te brengen.

Zaterdagmiddag komt Hatert weer ter sprake tijdens een radio-interview. De “Roodshow” van de Vara is neergestreken in De Vereeniging. Leuk om weer voor Spijkers met Koppen op te treden. Ik heb dat in mijn politieke jaren vaak gedaan en altijd met plezier. Ook nu. Ik kom hijgend aanhollen, bijna te laat na een bezoek aan Ede waar de burgemeesters van de zgn. 100.000 + gemeenten bijeen waren. Felix Meurders vraagt naar mijn salaris als burgemeester. Stukken minder is dan het zijne, zeg ik en hij schakelt snel over op een ander onderwerp. Of ik jaloers ben op Arnhem met z’n vier Vogelaarwijken? Nou nee, een burgemeester van Nijmegen is nooit, maar dan ook nóóit jaloers op Arnhem…

22 maart

Soms heb je allemaal interessante en leuke afspraken op één dag. Ik ben de hele ochtend te gast bij de Veiligheidsregio. Dat wil zeggen dat ik kennis maak met de medewerkers van de regionale brandweer, de mensen van de GHOR (wie heeft toch ooit die afkorting verzonnen? Bedoeld wordt de geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen, maar mensen denken dat je iets vies zegt als je de afkorting gebruikt) en van de regionale ambulancedienst. Ook is er een veiligheidsbureau(tje), dat ten behoeve van alle “kolommen” werkt. Onder de kolommen worden verstaan: brandweer (rood), ambulance en geneeskundige hulp (wit) en politie (blauw). Over de kleur van de gemeenten, die natuurlijk in de veiligheidszorg ook een belangrijke rol spelen, twijfelt men nog. De een roept oranje, de ander groen. Ik heb wel iets met groen…
Om een beetje zicht te krijgen op de praktijk woon ik een oefening bij van het operationeel commando op de plaats van het incident (Copi) in een daarvoor speciaal geschikt gemaakte ‘container’.

Na een vergadering op het stadhuis over de komende Vierdaagse breng ik een werkbezoek aan het Bevrijdingsmuseum in Groesbeek. Nu ja, werkbezoek… Voor mij is dit smullen, van jongs af aan ben ik gegrepen door de oorlogsgeschiedenis van deze streek. Wiel Lenders en Julie Kersten leidden mij en enkele bestuursleden van het museum rond. Ze moeten mij steeds manen om een beetje op te schieten, het liefst zou ik een hele dag zijn gebleven. Ik zie een stukje van de film over de “Krieg am Niederrhein” die de afgelopen weken door veel mensen is bezocht (duurt maar liefst 3 uur). Mooi is ook de film die is samengesteld uit Amerikaans archiefmateriaal over Market Garden. Ik ben er van overtuigd dat de aandacht voor het leed en de heroïek uit de oorlogsjaren alleen maar zal toe- in plaats van afnemen. Wiel Lenders vertelt dat zoiets ook gebeurde met de Eerste Wereldoorlog toen de veteranen nagenoeg uitgestorven waren. Nieuwe generaties dienen zich aan, van memory naar history. Het Bevrijdingsmuseum is voor Nijmegen belangrijk en ik hoop dat we beiden in de toekomst van een goede samenwerking kunnen profiteren.

Hoogtepunt van de dag is echter het bezoek dat ik breng aan de familie Sars. Vader Paul is decaan van de letterenfaculteit van de Radboud Universiteit. Op mijn eerste werkbezoek in januari gaf hij mij een boek. Daarin trof ik de volgende dag een briefje van zijn kinderen die mij mede namens Paul en zijn vrouw Ester uitnodigden om bij hen te komen eten. Ze hadden alvast een menusuggestie opgesteld…Vanavond is het dus zover. Diede, Nathan, Rafaël en Erin laten mij het hele huis zien en vragen me de oren van mijn hoofd. Een enig gezin en bovendien heerlijk eten, mèt gehaktballetjes!

Het kan helaas maar kort zijn, want vanavond is ook het door de gemeenteraad georganiseerde Lux-debat over integratie. Op verzoek van de organisatoren heb ik 3 landelijke sprekers geronseld: Hans Dijkstal, Paul Cliteur en Han Entzinger. Samen met Quaedr Shafiq van Osmose reageren zij op vrij stevige stellingen (type: het debat over multiculti moet worden afgeschaft) en blijken het meer ééns dan oneens. Jammer voor het debat. Leden van de Nijmeegse werkgroep van betrokken burgers geven concreet aan wat er met integratie in onze stad beter kan en dat is eigenlijk interessanter.

Zelf houd ik mij vanavond in. De burgemeester moet zich er niet te snel mee bemoeien, al is dat soms best lastig. Zo ben ik het bijvoorbeeld oneens met Hans Dijkstal die niet langer wil discussiëren met mensen die het integratiethema alleen maar gebruiken om zieltjes te winnen. Ik begrijp zijn afkeer van populisten. Toch moet je juist dan zakelijk het debat aan gaan. Zakelijk en niet emotioneel. Anders vergroot je alleen maar de aandacht en het ‘martelaarschap’. Zo vind ik het niet verstandig dat Alexander Pechtold vraagt naar de paspoorten van mevrouw Wilders. Het privéleven van politici moet privé blijven. Na afloop van het debat kan ik met een biertje in de hand mijn ei gelukkig wel kwijt.

19 en 20 maart

Mijn eerste “heidagen” met het college. We vergaderen in een door een dunne schuifdeur van het restaurant afgescheiden kamer in De Wolfsberg in Groesbeek. Was De Wolfsberg niet het hoofdkwartier van generaal Gavin tijdens de eerste dagen van Market Garden? Ik vergeet het na te vragen. Het zaaltje is een beetje gehorig en de stoel niet echt Arbo-bestendig, maar de bijeenkomst verloopt prima. We hebben genoeg te bespreken rond de Perspectiefnota, maar staan ook stil bij het eerste jaar van dit college en de ambities voor de toekomst. ’s Avonds is Prof Mark van Twist onze gast aan het diner. Hij houdt ons een mooie spiegel voor. Mark’s thema is de ‘onverwachte ontmoeting’. Ook deze geplande ontmoeting was echter de moeite waard.

Dinsdagochtend werken we een gewone collegeagenda af en keren dan huiswaarts, dwz. naar het stadhuis.
’s Middags en een deel van de avond is het hele college op pad in de Kolpingbuurt en de Goffert. De bewoners van de Kolping weten tijdens de wandeling in de buurt ons te vinden en pleiten voor voortzetting van het ‘digitale trapveldje’ in de buurt. Bij de avondmaaltijd in het Canisiuscollege komen echter maar weinig buurtbewoners opdagen. Jammer, ook omdat ze nu de lekkere schotels van de leerlingen hebben gemist.

13 tot en met 17 maart

De week staat behoorlijk in het teken van veiligheid. Ik heb veel besprekingen met collegeleden, ambtenaren, politieleiding, openbaar ministerie, en brandweercommandant over zeer verschillende aspecten van veiligheid. Handhaving bijvoorbeeld of vergunningverlening, politieprioriteiten, rechtspositie van brandweermensen. Alles bij elkaar ben ik daar wel meer dan een volle werkdag mee bezig. Daar komt ook nog een uitvoerige oefening met het gemeentelijke beleidsteam in het teken van de rampen- en terreurbestrijding bij. Niet alleen de gemeenteambtenaren en de commandanten van politie, brandweer en ambulancevoorziening oefenen mee, ook de hoofdofficier van justitie en het voltallige college. Alle wethouders kunnen immers als loco-burgemeester in een ‘crisis’ terechtkomen. Vrijdagmiddag ben ik in Den Haag om met een door Binnenlandse Zaken ingestelde commissie te spreken over de veiligheid en betrouwbaarheid van stemmachines.

En of het deze week niet al genoeg ‘veiligheidsweek’ is, ben ik op zaterdagochtend in Utrecht ook nog bij de vergaderingen van het Veiligheidsberaad (de voorzitters van de veiligheidsregio’s), het Korpsbeheerdersberaad (politieregio’s) en het algemeen bestuur van de Voorziening tot Samenwerking Politie Nederland. De ministers van Binnenlandse Zaken en van Justitie komen kennismaken en over hun plannen praten. Een leuk weerzien met zowel Guusje ter Horst als Ernst Hirsch Ballin. Ik verwacht veel van hen beiden, maar vooral natuurlijk van Guusje…

Tussen alle veiligheidsvergaderingen door heb ik gelukkig ook nog tijd voor een fietsbezoek aan Nijmegen-Noord. Ik neus rond in het uiterst moderne gebouw van de Klif en de heel snel groeiende basisschool De Oversteek, ik rijd door de nieuwe wijk Oosterhout en proef de sfeer van het mooie dorp Lent. Natuurlijk komen de discussies over de dijkteruglegging en de verkeerssituatie uitvoerig ter sprake.

Ik maak met veel plezier ook ruimte in mijn agenda om de 100-jarige mevrouw Brok in Huize Nijevelt te bezoeken (wat een gezonde en bijdetijdse vrouw is dat!) en een Zilveren Waalbrugspeld uit te reiken aan mevrouw Schaeffer, die al 40 jaar voor gezinnen en ouderen zorgt.
Met de burgemeesters van onze regio breng ik een bezoekje aan de Herculaneum-tentoonstelling, (al de derde keer dat ik het zie, ik krijg er geen genoeg van).

Hoogtepunt van de week is natuurlijk de taart die ik mag uitreiken aan de medewerksters van ons eigen stadhuis-restaurant. Zij hebben een onverwacht bezoek van de Smaakpolitie met glans doorstaan en de felbegeerde OK-stikker kunnen opplakken. We wisten natuurlijk al dat ons restaurant schoon en lekker is, maar het is wel zo leuk dat ook eens van anderen te horen.
Weer een plusje voor Nijmegen!

12 maart

Als burgemeester krijg je aanmerkelijk meer beweging en buitenlucht dan als minister. Deze week begint bijvoorbeeld met een half uurtje over de markt lopen om de nieuwe folder van de gemeente “Wij zijn u graag van dienst” onder de aandacht te brengen. Het is lekker weer, dus een voorrecht om buiten te zijn in plaats van aan de vergadertafel. Achter een heuse stadsomroeper met toeter delen Hannie Kunst, Lenie Scholten, Paul Depla en ik folders uit. Ze vinden gretig aftrek, zelfs bij mensen die niet in Nijmegen wonen… De brochure geeft in heldere termen aan wat wij de Nijmegenaren als ‘klanten’ van de gemeente beloven aan dienstverlening. En als we niet waar maken wat we beloven delen we bloemen uit. Niet te veel graag, want dan hebben we een probleem.

Op straat rondlopen is leuk als het redelijk weer is en als je daarna weer een dak boven je hoofd hebt. Daklozen hebben dat niet. Nijmegen heeft net als andere grote steden de nodige daklozen. Mensen die het om welke reden in onze maatschappij niet op de gewone manier bolwerken. Vaak in de war of verslaafd aan alcohol of drugs of beide. Aan deze “straatmensen” wordt door vrijwilligers al jaren lang een paar keer per week soep en brood uitgedeeld. Ook daklozen hebben een burgemeester, daarom help ik de vrijwilligers een klein uurtje mee. Soep en eieren met spek vinden gretig aftrek. Aan de term “straatmensen” moet ik nog wennen, het klinkt net als een ander soort mensen, als aliens. Dat zijn ze niet.

De 185 buitenlandse scholieren die deze week te gast zijn bij de Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen zijn ook geen ‘aliens’, maar wel vreemden in Nijmegen. Zij hebben gelukkig deze week wel een dak boven het hoofd. Ze slapen in gastgezinnen en leren zo wat van het Nederlandse en Nijmeegse leven. Vanavond open ik de “stagenight” in de Nijmeegse Schouwburg. Ik zie onder meer Poolse dansen, Hollandse gitaristen en Portugese fado-zangers. In de coulissen van de schouwburg voel ik een vreemde nostalgie. 30 jaar geleden stond ik hier ook, als regisseur van het schooltoneel van het Stedelijk Gymnasium. Ik herken de zenuwen van de scholieren van nu.

5 en 7 maart

5 maart Ministers en Kamerleden hebben de neiging om over alles en nog wat opinies te hebben en te beslissen. Ook over onze mooie stad. Het is dus belangrijk om de Haagse politici goed te kennen en ze op tijd aan hun jasje te trekken als onze belangen in het geding zijn. Ik denk bijvoorbeeld aan het geld voor wijkverbeteringen, aan medewerking bij de bouw van de donjon, de verkeersinfrastructuur. Ze moeten ook het gevoel hebben welkom te zijn in Nijmegen, want dat zijn ze. Ongeacht hun politieke kleur (hoewel dat natuurlijk wel zijn grenzen kent). Daarom probeer ik, als het zo uitkomt, zowel in Den Haag als hier de contacten warm te houden.

Vandaag is een mooie dag daarvoor. ’s Ochtends parkeert een grote, op aardgas rijdende, bus aan de rand van het Valkhofplein. Femke on tour, staat er met levensgrote letters op. De leider van GroenLinks is in town, dus loop ik van het stadhuis even naar het Valkhof om haar te begroeten. Als een volleerd standwerkster prijst ze op een geïmproviseerd podiumpje langslopende kiezers haar waren aan. Net als toen ik vroeger zelf op de kiezersmarkt stond, vraag ik mij ook nu af of dit zoden aan de dijk zet. Maar ja, baat het niet, het schaadt ook niet. Femke en ik spreken af dat ze in iets rustigere tijden op werkbezoek komt. Er is veel in Nijmegen dat de moeite van het zien en weten waard is.

Dezelfde middag doet ook Jan Peter Balkenende op campagnetour Nijmegen aan. Hij brengt een bliksembezoek aan het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis. Het is hopelijk bekend dat ik geen CDA-er ben, maar niettemin ga ik even een half uurtje langs. Een goed contact met de premier is niet alleen plezierig, maar ook nuttig. In zijn kielzog zie ik bovendien in kort bestek een paar fraaie innovaties in het CWZ, zoals heuse kraamsuites. Laat nou uitgerekend het pas geboren meisje in het wiegje waar Balkenende zich over buigt Femke heten. Kan geen toeval zijn.

In Den Haag is ’s avonds de afscheidsreceptie van de afgetreden minister Henk Kamp van Defensie. Als oud-collega is het natuurlijk leuk om hem en zijn vrouw Linda de hand te schudden. Maar ik spreek er ook ambtenaren, journalisten, kamerleden en bewindslieden. Ze willen allemaal weten of Nijmegen leuk is. Nijmegen is erg leuk, vooral als Den Haag een beetje meewerkt aan onze ambities. Kom maar kijken en help ons. De nieuwe staatsecretaris van Justitie Nebahat Albayrak bedankt voor de Mariken-chocolaatjes die wij alle leden van Balkenende IV vorige week stuurden. Tijdens het debat over de regeringsverklaring schijnt heel vak K van Nijmegen te hebben gesmuld. Ik ben een fan van Nebahat. Ze is een harde werkster en heeft sinds ze Kamerlid was haar dubbele nationaliteit ingezet om de integratie binnen de Turkse gemeenschap te bevorderen. De aanval van Wilders maakt haar alleen maar meer gemotiveerd. Goed zo! Als burgemeester van Nijmegen zal ik regelmatig met haar te maken krijgen.

7 maartVandaag zijn de verkiezingen voor de provinciale staten. Ik heb, ondanks de inspanningen van veel partijen, niet de indruk dat het erg leeft in onze stad. ’s Ochtends ga ik langs een paar stembureaus om de sfeer te proeven. Zowel in het woonzorgcentrum Nijevelt als in de sporthal in Lent is de opkomst bijzonder matig. Veel mensen die komen stemmen, zijn op leeftijd. Voor hen is stemmen nog steeds een democratische plicht, ook al staat de provincie ver van ze af. Voor jongere mensen is het kennelijk een stuk moeilijker om gemotiveerd te raken. Ik vrees dat we de 50% niet zullen halen. Op het stembureau in het stadhuis heerst hetzelfde beeld.
Een journalist van Radio 1 vraagt mij of de kostbare opkomstcampagne van de provincie Gelderland niet weggegooid geld is geweest. Dat vind ik niet. We moeten er alles aan doen om de interesse van de kiezers te wekken, zelfs al levert het weinig op.

Vanzelfsprekend krijg ik ook de vraag of de verkiezingen voor de provincie niet beter afgeschaft kunnen worden. Daar gaat een burgemeester natuurlijk niet over, maar mijn antwoord is nee. Zolang er in de provincie macht wordt uitgeoefend over burgers, variërend van de inrichting van het landelijk gebied tot de jeugdzorg en vervoersbeleid, moeten de kiezers er zich over kunnen uitspreken. Ondertussen doet de zwakke legitimatie van de provincies natuurlijk wel steeds krachtiger de vraag rijzen naar de toekomst van het middenbestuur. Grotere provincies, sterkere (stads-)regio’s, minder regionale bemoeienis met grote steden? Het regeerakkoord is er volslagen onduidelijk over. Benieuwd wat Guusje ter Horst er van vindt.

Wat natuurlijk ook knelt, is dat steeds meer zaken over de grenzen van de gemeenten heen worden georganiseerd zonder dat er overeenkomstige democratische controle bestaat. De hele middag heb ik in een nieuwe brandweerkazerne van Tiel vergaderingen voorgezeten van het Dagelijks Bestuur van de Veiligheidsregio en het Adviescollege van de Politieregio Gelderland Zuid.. Hartstikke belangrijk en er gebeuren goede zaken, maar wel een tikje moeizaam dat al dat goede bestuur alleen maar heel indirect kan worden aangesproken.

Vandaag ook mijn eerste bestuurlijke overleg met het Actief Comité Binnenstad Nijmegen, de organisator van de Vierdaagsefeesten. Het ACBN gaat al meer dan 3 decennia terug en is onvoorstelbaar belangrijk voor Nijmegen. De pioniers Nico Grijpink en John Bertine mogen met eerbied worden herdacht, zij stonden aan de wieg van een openluchtevenement dat zijn weerga in Europa niet kent. De bijzondere verhouding en samenwerking tussen het ACBN en de gemeente is sinds vorig jaar vastgelegd in een convenant. Belangrijk is dat we voor de dezelfde belangen staan: een prachtige week voor de Nijmegenaren en bezoekers van heinde en ver, topamusement, een veilige stad en een positief, inspirerend beeld van Nijmegen, dat ook de rest van het jaar mensen naar onze stad lokt.

’s Avonds mag ik het EPN, het platform van de informatiesamenleving, toespreken over digitaal overheidsbestuur, het zgn. E-government. Daar is iedereen nogal ontevreden over, maar zelf ben ik positief gestemd. Kijk eens waar we vandaan komen! Vier jaar geleden waren er nog gemeenten zonder eigen website, was er nog geen begin van regels voor zgn. basisregistraties, was er geen Burgerservicenummer, moest de slag naar een moderne Gemeentelijke Basisadministratie nog worden ingezet en was landelijk niet meer dan 35% van alle publieke dienstverlening via internet verkrijgbaar. Nu zitten we boven de 65%. Vroeger moesten we toegeven dat de Belgen het beter deden, nu zijn de rollen omgekeerd. Maar het kan altijd beter, ook in Nijmegen. Digitalisering, zoals dat heet, is geen doel op zich, maar een middel om de burgers nog beter te bedienen en minder reden tot klagen te geven.
Door de moderne stemcomputers is de uitslag van de statenverkiezingen al snel bekend. In Nijmegen heeft de SP het goed gedaan, net als in de rest van het land.

26 februari tot en met 2 maart

Ook deze week begint weer met de gebruikelijke overleggen met ambtenaren, dit keer onder meer over de voorbereidingen op de zg. Perspectiefnota, waarin het financiële beeld van de gemeente wordt geschetst en nieuw beleid wordt gewogen. Als burgemeester heb ik ook een paar eigen “portefeuilles” die geld kosten, zoals veiligheid, evenementenbeleid, burger&bestuur en communicatie&representatie. Met de fractievoorzitters van de 10 partijen in de raad, eet ik een broodje op mijn kamer. Dit ‘seniorenberaad’is een maandelijks overleg, volstrekt informeel en nuttig om een vinger aan de politieke pols te houden. Dezelfde avond bezoek ik ook nog de fracties van de PvdA, de VSP en de Stadspartij. Vrouwen zijn in de gemeentepolitiek nog steeds veruit in de minderheid, maar bij de fractie en fractievolgers van de VSP tref ik zelfs geen enkele aan.

Na de dinsdagse collegevergadering maakt het college collectief en samen met burgemeester en wethouders van Beuningen een rondrit over het bedrijventerrein West Kanaaldijk / Sluis (WKS). Het was lang geleden dat ik hier was en ik herinner me eigenlijk alleen de autosloperijen. Er is veel bijgekomen en veel verbeterd. Wij krijgen tekst en uitleg van het bestuur van de WKS-vereniging. Interessant is de verbinding en samenwerking met de bedrijven aan de andere kant van het kanaal, daar kan nog veel worden ontwikkeld. ’s Avonds ben ik in Hilversum te gast bij NOVA. Met Clairy Polak spreek ik over de rol van de Eerste Kamer. Ik ben wat je noemt ‘ervaringsdeskundige’ en heb bovendien een staatsrechtelijk hart. Partijen die nu via de provinciale verkiezingen proberen in een Eerste Kamer een dam op te werpen tegen het nieuwe door de Tweede Kamer gesteunde kabinet, maken misbruik van de senaat, die daar niet voor bedoeld is.
De senatoren moeten zich maar beperken tot een deskundig oordeel over de kwaliteit en de zorgvuldigheid van de wetten, daar hebben ze hun handen al mee vol. Ik heb bewondering voor mijn Apeldoornse collega en naamgenoot Fred de Graaf die dat Eerste Kamerlidmaatschap er eventjes bijdoet…

Woensdag ben ik overdag grotendeels bezig met veiligheidsvraagstukken. Ik praat met de regionaal brandweercommandant over de samenwerking in de regio en met de burgemeester van Buren over de schaal van politieteams in Gelderland-Zuid. Daarna zit ik voor de eerste keer het algemeen bestuur van de Veiligheidsregio voor. Daarin overleggen alle burgemeesters van de gemeenten in onze regio, samen met de hoofdofficier van justitie en de directeuren van de GHOR (geneeskundige hulpverlening), de RAV (ambulancezorg), de regionale brandweer en de politie. Regionalisering van de brandweerzorg is een belangrijk gespreksonderwerp. Stapsgewijs gaan we die kant op, ook al is het nieuwe regeerakkoord een beetje dubbelzinnig. Aansluitend is er ook een bijeenkomst van het regionaal college van de politieregio, waarvan dezelfde bestuurders lid zijn.
’s Avonds de Politieke Avond. Namens het college laat ik op vragen van de PvdA en D66 weten dat wij in Nijmegen vinden dat ambtenaren van de burgerlijke stand gewoon de wet moeten uitvoeren. Die wet maakt geen onderscheid tussen hetero – homohuwelijken. Gewetensbezwaren op dit punt worden niet getolereerd. Wie bepaalde huwelijken niet wil sluiten moet er niet (mede) zijn beroep van willen maken. Een wettelijke bescherming voor ‘weigerambtenaren’ vinden we uit den boze en dat zullen we Den Haag laten weten. Aan het einde van de avond ontstaat nog wat commotie over de geheimhouding die het college graag wenst voor een aantal documenten rond de verkoop van Novio. Die geheimhouding wordt niet ingegeven door politieke motieven maar door de bescherming van gerechtvaardigde belangen van derden. Op voorstel van de PvdA-fractie wordt besloten een onafhankelijke deskundige nog eens de documenten te laten toetsen. Dat gebeurt in de komende weken.

Donderdagochtend ben ik in Den Haag om een oude belofte van vorig jaar in te lossen. Ik had toegezegd om samen met mijn goede oude vriend Erik van de Loo vier dagen lang een module over publiek leiderschap te verzorgen voor de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur. Door mijn benoeming in Nijmegen heb ik mijn bijdrage teruggebracht tot ‘n ochtendje praten over mijn eigen ambtelijke, politieke en bestuurlijke ervaringen. De studenten zijn leidinggevenden bij de politie, het openbaar ministerie en departementen en zijn reuze verbaasd over hoe weinig professioneel de politiek af en toe functioneert. Terug in Nijmegen word ik op de 17^de verdieping van het prachtige Fiftytwodegrees-gebouw door de regioraad gekozen tot voorzitter van de Euregio Rijn-Waal . De burgemeester van Duisburg overhandigt mij bloemen en een niet bestaande voorzittershamer. ’s Avonds eet ik eerst bij wethouder Lenie Scholten thuis maar moet veel te vroeg al weer weg om 150 “expats” toe te spreken in het Valkhofmuseum. Voor de eerste keer wordt een “meetingpoint-gathering” gehouden voor buitenlandse kenniswerkers van de universiteit, ziekenhuizen en bedrijven zoals Haskoning en NXP. Een groot succes, dat wat mij betreft een vervolg krijgt in de oprichting van een Nijmegen Hospitality Centre.
Vrijdag is relatief rustig. In de zg. regionale driehoek spreken de korpschef, de hoofdofficier en ik over financiële en personele politiezaken. Met wethouder Peter Lucassen neem ik alvast wat cijfers voor de Perspectiefnota door en ’s middags gaan medewerkster Marjo van Ginneken en ik voor de 6^de maal met wijkmanager en wijkagent op wijkbezoek, ook nu weer op de fiets. Ditmaal naar Hees, Heseveld en Neerbosch. We doorkruisen de wijken en spreken diverse bewoners, van kunstenaressen tot gewichtheffers en van buurtcomité’s tot hoogbejaarden in het wijkgebouw. Een aardige en nagenoeg blinde oude meneer vindt het jammer dat hij zijn nieuwe burgemeester niet meer kan zien.
De laatste actie van de week is een bezichtiging van de Mariënburgkapel, samen met wethouder Hannie Kunst. We klimmen tot op de zoldering en zitten onder het stof. Een prachtig gebouw met een grote Nijmeegse historie verdient een mooie, werkbare bestemming met een zoveel mogelijk openbaar en cultureel karakter.